ადამიანის უფლებების დაცვა ხორციელდება ეროვნული და საერთაშორისო დოკუმენტების საფუძველზე.
საქართველოში
საქართველოში ადამიანის უფლებები დაცულია კონსტიტუციით და საერთაშორისო კონვენციებით დადგენილი სტანდარტების, პრინციპებისა და ნორმების საფუძველზე. კონსტიტუციის მე-4 მუხლის თანახმად: „საქართველოს კანონმდებლობა უნდა შეესაბამებოდეს საერთაშორისო სამართლის საყოველთაოდ აღიარებულ პრინციპებსა და ნორმებს. საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულება უპირატესია შიდა ნორმატიულ აქტებთან შედარებით, თუ იგი არ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას ან კონსტიტუციურ შეთანხმებას.“
ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო დოკუმენტები
არსებობს ადამიანის უფლებათა დაცვის რამდენიმე მნიშვნელოვანი საერთაშორისო დოკუმენტი, რომლის ხელმომწერიც არის საქართველო და შესაბამისად, ეს დოკუმენტები შესასრულებლად სავალდებულოა.
ზოგიერთი დოკუმენტი ზოგადია და შეიცავს ადამიანის უფლებათა ფართო კატალოგს.
საერთაშორისო დოკუმენტებია:
ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დოკუმენტია ადამიანის უფლებათა ისტორიაში. დეკლარაცია გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ პარიზში 1948 წლის 10 დეკემბერს მიიღო. მიუხედავად იმისა, რომ დეკლარაცია არ არის იურიდიულად სავალდებულო, მან მთელს მსოფლიოში საფუძველი ჩაუყარა ადამიანის უფლებების უნივერსალურ სტანდარტებს. საქართველო გაეროს წევრი 1992 წელს გახდა.
ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენცია და მისი ოქმები შეიცავს სამოქალაქო და პოლიტიკურ უფლებებს. წევრი ქვეყნების მიერ ამ კონვენციის განხორციელებას ზედამხედველობს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, რომელიც ასევე ხელმისაწვდომია თქვენთვის, როგორც ინდივიდუალური მოსარჩელისთვის.
წაიკითხეთ უფრო მეტი ევროპულ სასამართლოში მიმართვის პროცედურებზე.
ევროპული კონვენციის მსგავსად, პაქტი შეიცავს სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების ფართო კატალოგს. ევროპული კონვენციისგან განსხვავებით, ეს დოკუმენტი სავალდებულოა მსოფლიოს მრავალი ქვეყნისთვის. ამ შეთანხმების შესრულებას ზედამხედველობს გაეროს ადამიანის უფლებათა კომიტეტი, რომელიც ასევე ხელმისაწვდომია თქვენთვის, როგორც ინდივიდუალური მოსარჩელისთვის.
წაიკითხეთ მეტი კომიტეტში მიმართვის პროცედურებზე.
ევროპის სოციალური ქარტია შეიცავს ეკონომიკური და სოციალური უფლებების გრძელ ჩამონათვალს.
სოციალური უფლებათა ევროპული კომიტეტი ზედამხედველობას უწევს ქარტიის შესაბამისობას წევრ ქვეყნებში. კომიტეტი არ იღებს ინდივიდუალურ საჩივრებს, მაგრამ ღიაა გარკვეული ტიპის ორგანიზაციების კოლექტიური ანგარიშებისთვის.
როგორც სათაურიდან ჩანს, პაქტი შეიცავს ეკონომიკურ, სოციალურ და კულტურულ უფლებათა ფართო სპექტრს. ეს შეთანხმება ასევე სავალდებულოა მსოფლიოს მრავალი ქვეყნისთვის. ამ პაქტის განხორციელებას ზედამხედველობს გაეროს ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების კომიტეტი, რომელიც ასევე, ზოგადად, ხელმისაწვდომია ცალკეული პირებისთვის.
- საერთაშორისო კონვენცია რასობრივი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ (იხილეთ დოკუმენტი)
- ქალთა მიმართ დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ საერთაშორისო კონვენცია (იხილეთ დოკუმენტი)
- კონვენცია წამებისა და სხვა სახის სასტიკი, არაადამიანური ან ღირსების შემლახველი მოპყრობის და დასჯის წინააღმდეგ (იხილეთ დოკუმენტი)
- წამებისა და არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის ან დასჯის აღკვეთის ევროპული კონვენცია (იხილეთ დოკუმენტი)
- ბავშვის უფლებათა კონვენცია (იხილეთ დოკუმენტი)
- შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენცია (იხილეთ დოკუმენტი)
- ჩარჩო კონვენცია ეროვნულ უმცირესობათა დაცვის შესახებ (იხილეთ დოკუმენტი)
- ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და აღკვეთის შესახებ ევროპის საბჭოს კონვენცია (იხილეთ დოკუმენტი)